Лагапоі

Міраслаў ГРЫКА

У Старажытнай Грэцыі былі вельмі папулярныя лагапоі. Іншымі словамі: вандроўныя казачнікі, якія на рынкавых плошчах іанічных гарадоў распавядалі сабраным людзям гісторыі пра светлае мінулае ахейцаў, пра герояў ад усялякіх цудаў. Гамер, калі ён сапраўды існаваў, быў, напэўна, самым выбітным іх прадстаўніком. Аднак хай ні ў каго не асацыюецца назва «лагапоя» са станам пастаяннага алкагольнага ап’янення. Калі Гамер чымсьці і захапляўся, расказваючы свае гісторыі, дык гэта энтузіязмам натоўпу, які сабраўся. Верагодна, гэта найвышэйшая ўзнагарода для кожнага лагапоя — усведамленне таго, што праз сваю вусную творчасць ён захапіў эмоцыі натоўпу, што сваімі эмоцыямі можна кіраваць і што ён можа накіроўваць чалавечае мысленне да дабра і нават станоўча ўплываць на існуючую рэчаіснасць праз гэта. Колькі можна зрабіць для агульнага дабра, калі чалавечы энтузіязм накіраваць у патрэбнае рэчышча! Але што, калі гэта няправільны шлях? Напэўна, ён хацеў застацца такім, якім быў Гамер у сваёй бездакорнай сціпласці — проста паэтам, які зараджаў добрыя пачуцці ў душах людзей. Аднак з гісторыі ведаем шмат прыкладаў лагапояў вампірскага тыпу. Найлепшым прыкладам гэтай ганебнай катэгорыі народных апавядальнікаў можа быць Сталін. За выключэннем таго, што ён быў дрэнным апавядальнікам. Голас у яго быў хрыплы і непрыемны для слыху. Да таго ж, важна было не тое, што ён гаворыць, а тое, як ён варушыць сваімі калматымі вусамі. Гітлер іншы. У гэтага пад (...)